دسته: گیربکس

گیربکس های Tip Tronic به طور عمده در دو گروه پنج سرعته و شش سرعته با اساس کار اتوماتیک و دستی تولید می‌شوند. این نوع گیربکس ها همچنین به طور استاندارد به یک کامپیوتر برای درک بهتر شرایط موتور مجهز شده که در حالت تعویض دنده دستی برای جلوگیری از آسیب رسیدن به موتور و جعبه دنده در محدوده قرمز دور موتور به صورت خودکار اقدام به سبک کردن دنده می‌کند. گیربکس تیپ ترونیک یکی از چندین جعبه دنده های توسعه یافته توسط پورشه و مورد استفاده در مدل‌های مختلف این کمپانی و همچنین خودروهای گروه فولکس واگن و زیر مجموعه آن همچون آئودی، اشکودا، سئات و یا حتی در مدل‌های بالاتر برگرفته از این نوع جعبه دنده در خودروهای بوگاتی و لامبورگینی می باشد. عمل تعویض دنده دستی در خودروهای مختلف هم به صورت‌های متفاوت صورت می‌گیرد که تعویض دنده پی در پی توسط اهرم تعویض دنده و تعویض دنده دستی توسط پدال‌های تعبیه شده در پشت فرمان از رایج‌ترین راه‌های تعویض دنده دستی در این نوع جعبه دنده به شمار می‌روند. گیربکس تیپ ترونیک در سایر خودروها هم با نام‌های مختلف از جمله ۲ Tronic مورد استفاده قرار می گیرد.

فرامرز امیری مدیر عامل شرکت دانش بنیان تولیدکننده سیستم تبدیل گیربکس دستی به اتوماتیک در رابطه با این دستاورد گفت: تبدیل گیربکس دستی به اتوماتیک در سال ۱۹۹۶ توسط کمپانی بی ام و آلمان روی سری پنج این خودرو نصب شد و سپس این سیستم وارد بازار جهانی شد. وی گفت: سیستم ای ام سی، سیستمی اتوماتیک می باشد که بسیار گران قیمت و پرهزینه و پر قدرت هستند که این سیستم منجر به اتوماتیک سازی خودرو می‎شود. وی با بیان این که شرکت دانش بنیان ما موفق به ساخت سیستمی شد که با هزینه کم می‎توان خودرو را اتوماتیک کرد، وی افزود: سیستم انتقال قدرت دستی اتوماتیک شده، نوعی هیدرولیک معمولی است که به صورت روبات‎هایی بر روی جعبه دنده معمولی نصب می شود و عمل تعویض دنده را انجام می‎دهد در صورتی که جعبه دنده معمولی خودرو هیچ تغییری نمی‎کند.

به طور کلی اتوماتیک سازی تعویض دنده‎های خودرو توسط روبات‎هایی که بر روی جعبه دنده خودرو کار گذاشته می‎شوند، انجام می گیرد و خودرو را با کم ترین هزینه اتوماتیک می‎کند.

مدیر عامل شرکت نگین فن آور شریف با بیان این که روبات‎های نصب شده بر روی گیربکس معمولی خودرو عمل تعویض دنده و کلاژگیری را آسان می‎کند، اظهار داشت: با کارگذاری روبات‎هایی که سیستم انتقال قدرت دستی را اتوماتیک می‎کند، خودرو با قیمتی بسیار پایین اتوماتیک می‎شود. امیری با بیان این که این فناوری مختص هر خودرو است، افزود: با وجود این که در کشورهای دیگر دنده اتوماتیک وجود داشته، دانش فنی بدست آمده توسط خودمان بوده است. وی با اشاره به این که این محصول تجاری سازی شده است، خاطر نشان کرد: این طرح زیر نظر جهاد دانشگاهی کرمانشاه و در محل پارک علمی و فناوری کرمانشاه، اجرایی شده است. این محقق افزود: سیستم انتقال قدرت دستی اتوماتیک شده می‎تواند با کمترین هزینه، خودروی معمولی را به خودرویی اتوماتیک تبدیل کند، بدون اینکه جعبه دنده یا همان گیربکس عوض شود. وی مزایای این سیستم را توضیح داد و گفت: با برقراری سیستم انتقال قدرت دستی اتوماتیک رانندگی آسان می‎شود و مصرف سوخت کاهش پیدا می‎کند. این شرکت همچنین قراردادی با شرکت خودرو سازی سایپا در زمینه اتوماتیک سازی دنده خودروها بسته است.

در گیربکس های Shift Tronic بر خلاف جعبه دنده های اتوماتیک معمولی این امکان در اختیار راننده قرار می‌گیرید تا توسط اهرم تعویض دنده یا پدال‌های تعبیه شده در پشت فرمان، دنده را به صورت دستی سبک یا سنگین کند.جعبه دنده های شیفت ترونیک یا تیپ ترونیک نوع خاصی از گیربکس ها به شمار نمی‌روند، بلکه به عنوان یک تکنولوژی برای تعویض دنده‌ها شناخته می‌شوند. در این نوع گیربکس اگر راننده اهرم تعویض دنده را در حالت تعویض دنده اتوماتیک قرار دهد، جعبه دنده به صورت اتوماتیک دنده مورد نظر را انتخاب و در زمان مناسب اقدام به درگیر کردن آن می‌کند، اما با قرار دادن اهرم دنده در وضعیت تعویض دنده دستی، با تعریف الگوهای خاص حرکتی برای اهرم دنده یا شیفترهای پشت فرمان، عمل تعویض دنده به صورت دستی توسط راننده انجام می‌پذیرد. البته در صورت عدم تعویض دنده توسط راننده و رسیدن دور موتور به محدوده قرمز رنگ دور موتور، جهت جلوگیری از آسیب رسیدن به موتور و اجزای داخلی گیربکس، ECU گیربکس به صورت خودکار وارد عمل شده و اقدام به سبک کردن دنده می‌کند.
به طور کلی جعبه دنده های شیفت ترونیک و تیپ ترونیک عمده گیربکس های الکترونیکی هستند که دیگر شرکت‌های تولید کننده خودرو در جهان، نام‌های اختصاصی برای آن‌ها انتخاب کرده و بر روی محصولات خود استفاده می‌کنند، اما عملکرد بیشتر آن ها شبیه به یکدیگر است که در این بین شرکت خودروسازی هیوندای گیربکس های Shift Tronic را با همین نام در محصولات تولیدی خود استفاده می‌کند.

تفاوت اساسی بین گیربکس های اتوماتیک و معمولی این است که جعبه دنده دستی با درگیر و آزاد کردن مجموعه دنده های مختلف به شفت خروجی نسبت انتقال دورهای متفاوتی می دهد. در حالی که در گیربکس اتوماتیک با همان مجموعه از دنده ها همه نسبت انتقال دورهای متفاوت را می دهد. مجموعه دنده های سیاره ای وسیله ای است که این کار ها را در جعبه دنده اتوماتیک مقدور می کند. بر این اساس شتاب گیری در خودروهای اتوماتیک به نسبت خودروهای مشابه دنده معمولی کند تر خواهد بود.

جعبه دنده اتوماتیک ( بعلاوه مبدل گشتاور ) و جعبه دنده دستی ( با کلاچ ) دقیقاً مانند هم عمل می کنند ، اما از راه های کاملاً مختلف. روش گیربکس اتوماتیک برای تعویض دنده کاملاً شگفت انگیز است. درست مثل گیربکس های دستی ، کار اصلی جعبه دنده های  اتوماتیک این است که به موتور ( که دارای دامنه محدود سرعت است ) اجازه می دهد که سرعت خروجی با دامنه وسیعی داشته باشند .

خودرو های دارای جعبه دنده اتوماتیک پدال کلاچ ندارند .

خودرو های دارای گیربکس اتوماتیک نیاز به تعویض دنده دستی ندارند. یک بار شما دنده را در حالت drive قرار می دهید، همه چیز ها دیگر خودکار عمل می کند.

گیربکس های  X Tronic با اساس کار مشابه گیربکس های CVT می باشند که توسط کامپیوترهای تعریف شده برای آن به صورت الکترونیکی کار خود را در قسمت تبدیل و انتقال دور انجام می‌دهد. این نوع جعبه دنده ها همان گیربکس‌های مورد استفاده در محصولات تولیدی نیسان هستند. جعبه دنده های CVT به طور کلی از اجزایی همچون پولی ورودی (محرک)، پولی خروجی (متحرک) و تسمه فلزی یا پلاستیکی تشکیل شده‌اند که پولی‌های ورودی و خروجی با شکلی مخروطی در راستای محور و موازی با یکدیگر بر روی محور خود نصب می‌شوند و توسط یک تسمه میانی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. زمانی که دو صفحه مخروطی شکل هر پولی به هم نزدیک می‌شوند، به دلیل سطح شیب دار مخروط‌ ها، تسمه بر روی سطوح شیب دار حرکت کرده و به سمت بالا رانده می‌شود، در این هنگام، دو مخروط پولی دوم از هم دور شده و تسمه در باریک‌ترین قسمت پولی قرار می‌گیرد. در هنگام این عمل یعنی جمع شدن مخروط‌ ها در پولی محرک و باز شدن مخروط‌ ها در پولی متحرک، موجب چرخش کمتر پولی محرک و چرخش بیشتر پولی متحرک می‌شود که موجب افزایش دور و کاهش گشتاور می‌شود و برعکس با دور شدن صفحات پولی محرک و جمع شدن صفحات مخروطی شکل پولی متحرک، گشتاور افزایش یافته و دور خروجی کاهش می‌یابد.

گیربکس آویز به دلیل شکل ظاهری و نحوه ی نصب راحت قابلیت نصب بالغ بر هشت حالت مختلف در بسیاری از دستگاه های صنعتی از قبیل میکسرها، سیستم های انتقال مواد به صورت خطی بدون شوک بالا، آسیاب های بال میل ، کانوایر، جرثقیل و ینچ های سقفی، نوار نقاله، نورد، سیستم های کارکرد به صورت همزمان (جفت)، هواده های سطحی در تصفیه خانه های فاضلاب، صنایع شیمیایی، صنایع فولاد و سیمان را دارند، از این رو این نوع گیربکس ها دارای کاربردهای فراوانی می باشند.

گیربکس های پایه دار دار نیز مانند سایر انواع گیربکس ها دارای کاربردها و خصوصیاتی می باشند.

برخی از خصوصیات گیربکس های پایه دار عبارت اندز:

• قدرت وتوان گسترده
• دورهای متفاوت ۳۱ الی ۴۵۰دور در دقیقه
• نصب انواع الکتروموتور خارجی ایرانی بر روی آن
• کار و نصب بسیار راحت بر روی انواع دستگاه ها
• موجود بودن کلیه قطعات مربوطه و خدمات رسانی
• نصب از روی پایه افقی عمومی ,سطح شیب دار
• کوپلینگ لاستیکی مستقیم,دنده ذنجیر دوبل و کوبل مستقیم

این نوع گیربکس ها با توان ورودی ۱/۲hp الی۵۰hp طراحی شده اند و دارای شفت خروجی  ۲۸ تا ۱۰۰میلی متر می باشند.

گیربکس مرکب از طراحی و مونتاژ الکتروگیربکس های کوچکتر به وجود آمده است. مزیت این الکتروگیربکس ها دستیابی به دورهای کمتر از ۱ دور الی ۱۶ دور در دقیقه می باشد.

کاربرد گیربکس های مرکب در صنایعی از قبیل:

• کانوایدها
• سیلوها
• کاترها
• صنایع کاغذ سازی
• باز و بسته کردن دریچه های سدهای بزرگ
• وغیره

می باشد.

گیربکس ها دارای محورها و شفت هایی می باشند که عبارت اندز:

1. شفت ورودی (شفت کلاچ)
2. شفت اصلی یا شفت دو
3. شفت دنده عقب

به برخی از وظایف اجزای داخلی گیربکس در ذیل اشاره شده است:

وظیفه دنده ها در گیربکس تغییر دور گشتاور می باشد.
وظیفه دنده برنجی در گیربکس هماهنگ کننده دور بین دنده بوده و عمل تعویض دنده را تسریع می کند.
وظیفه خار موشکی در حقیقت جلو برنده و نگه دارنده دنده برنجی می باشد.
وظیفه مته ساچمه ماهک برای جلوگیری از بیرون زدن دنده هنگام حرکت اتومبیل و ثابت ماندن دنده است.

گیربکس های کرانویل یکی از پر کاربردترین گیربکس ها در صنایع مختلف می باشد.

گیربکس های کرانویل در صنایع زیر کاربرد دارند:

• نفت،گاز، پتروشیمی
• گیربکس کانوایر
• گیربکس نوار نقاله
• گیربکس نورد
• گیربکس رولینگ
• گیربکس تیکنر
• گیربکس کانوایرهای صنعت فولاد، سیمان
• گیربکس آسیاب های موجود در خطوط تولید روی و سرب
• گیربکس صنایع دریایی
• گیربکس صنایع غذایی، دارویی
• گیربکس کاشی و سرامیک
• گیربکس دستگاه های خطوط شستشو و بسته بندی
• گیربکس عملگر باز و بسته کردن دریچه های حوضچه های ته نشینی در صنعت آب و فاضلاب

از گیربکس کرانویل با نام های گیربکس ۹۰ درجه، گیربکس شافت بغل و گیربکس هالو شافت (هالو شفت) نیز نام می برند.