ابتدا تصور کنید اتومبیل دنده ای را فقط با دنده  سه رانندگی کنید. شاید شما تابه حال اینگونه رانندگی نکرده باشید. ولی اگر  به این صورت رانندگی کنید به طور حتم شما شاهد کندی اتومبیل در زمان حرکت اولیه می شوید و نیز خواهید فهمید که در سرعت بالای ۱۰۰ کیلومتر یا ۱۲۰ کیلومتر، موتور اتومبیل صدای زیادی می کند و دور سنج موتور به قسمت قرمز رسیده و دیگر تند و تیز نمی رود. این شرایط وقتی به وجود می آید که گیربکس در اتومبیل نباشد، نوع عملکرد گیربکس اتوماتیک را با این شرایط بهتر درک کردید و فهمیدید که بدون گیربکس اتومبیل چگونه می شود. بدون عملکرد گیربکس از نظر قدرت و سرعت کاملا محدود می باشد البته این نوع اتومبیل ها هیچگونه مصرفی ندارند و سریعا خراب می شوند.
بنابراین متوجه شدیم که گیربکس با تغییر ضریب دنده، قدرت گشتاور و دور موتور را به صورت لازم تغییر میدهد و در اختیار اتومبیل قرار میدهد تا موتور با دوری متناسب و مفید کار کند. یکی از تفاوت های اصلی گیربکس اتوماتیک با گیربکس دنده ای در این می باشد که گیربکس دنده ای با قفل کردن دنده هایی که روی شفت خروجی که به صورت آزاد روی بلبرینگ سوار شده اند و یا به وسیله  کشویی و ماهک،  درگیر و آزاد می شوند ویا در مدل های پایین با حرکت دادن بر روی شفت دنده ها،  آن ها روی هم و یا آزاد می شوند و به این طریق دنده ها درگیر و یا آزاد می گردند و باعث تغییر ضریب در دنده ها میشوند. ولی در گیربکس اتوماتیک تمام دنده ها همیشه درگیرند و بانگه داشتن یکی و به حرکت در آوردن  دیگری نوع ضریب دنده به دست می آید وبه این نوع سیستم دنده به لحاظ شبیه بودنش به حالت خورشید و سیارات، دنده های سیاره ای یا خورشیدی می گویند.

دیاگرام بالا یک نوع گیربکس ساده سه دنده می باشد که در سالهای ۱۹۶۰ میلادی به تولید رسیده است و این دیاگرام از ساده ترین نوع گیربکس های اتوماتیک است مدل های امروزی بسیار پیچیده ترند و سیستم کامپیوتر و قطعات الکترونیکی نیز به آن اضافه شده است.گیربکسها و سیستم هیدرولیک در آن متشکل از شیارهای بسیار و پیچیده است که روغن را تحت فشار زیاد به سایر نقاط جعبه دنده و توربین می رساند.

روغن گیربکس چندین کار در جعبه دنده های اتوماتیک انجام می دهند.

1. روغن کاری کلی قطعات گیربکسها و در آخر برای خنک کردن جعبه دنده استفاده می شود و در گیربکسهای اتوماتیک کلیه عملکرد ها وابسته به روغن و فشار روغن مناسب و مداوم می باشد.
2.    فشار روغن برای کنترل دنده ها و کلاچ های جعبه دنده می باشد.

از نظر ساختار کامپیوتر و گستردگی عملیاتی که میتواند انجام دهد امروزه اتومبیل های با گیربکس اتوماتیک با مدل اسپرت (تیپ ترونیک) در بازار وجود دارد که به شما امکان کنترل تعویض دنده را میدهد که همانند اتومبیل های دارای گیربکس معمولی انجام میدهد یعنی هم به صورت اتوماتیک و هم به صورت دنده معمولی عمل کند. این کارها عمدتا با حرکت دادن دسته دنده از داخل شیاری که برای دسته دنده تعبیه شده انجام میشود و با بالا  و پایین آوردن دسته دنده امکان کم یا زیاد کردن دنده ها را به شما میدهد.

کامپیوتر (ECU) با استفاده از سنسور ها در نقاط مختلف اتومبیل گیربکس، موتور، ABS و … اطلاعات مورد نیاز خود را مانند وضعیت پدال گاز (وضعیت دریچه ورود هوا به موتور)، میزان دور موتور، سرعت اتومبیل، بار موتور ( گشتاور منفی) وضعیت دکمه ترمز زیر پدال و غیره را جمع آوری می کند تا در زمان معین و دقیق امکان تعویض دنده ها و حتی نرم و خشن ( درگیری کلاچ ها با فشار روغن بالا و سریع درگیر شدن کلاچها) و تعویض دنده ها را فراهم می کند. بعضی از مدلهای جعبه دنده های اتوماتیک امروزی و الکترونیکی حتی میتواند نحوه رانندگی شما را یادگیری و به حافظه خود بسپارد و تعویض دنده ها را دقیقا طوری انجام دهد که باب میل شما باشد.

یک حسن دیگر کامپیوتر به این صورت می باشد که خودش دائما عیب یابی کرده و در صورت بروز عیب و اشکال در قسمت های برقی و حتی خود جعبه دنده با دادن آلارم یا روشن شدن چراغ در داخل صفحه کیلومتر به راننده اطلاع میدهد.

در صورت بروز این آلارم یا چراغ باید خودرو را به تعمیرگاه برده و با وصل کردن دستگاه اسکنر یا تست میتوان لیست عیب های ذخیره شده را در حافظه کامپیوتر را خواند و با تست رانندگی توسط متخصص گیربکس عیب را شناسایی کرد.

کمپرسورهای با قدرت برودتی متوسط جز کمپرسورهای پیستونی تراکم یک مرحله ای هستند، قطعات کمپرسورهای با قدرت برودتی متوسط معمولاً استاندارد شده و با کورس پیستون ۷۰ میلی متر و قطر سیلندر ۸۱ ( مستقیم الجریان ) تا ۱۰۲ ( غیرمستقیم الجریان ) میلی متر ساخته می شوند و تعداد سیلندرها ۲ تا ۸ می باشد . کمپرسورهای مستقیم الجریان هم با فریون ۱۲ و ۲۲ و هم با آمونیاک کار می کند ولی مبرد در کمپرسورهای غیر مستقیم الجریان و فریون ۱۲ و ۱۴۲ است و خنک شدن سیلندر با هوا انجام می گیرد.

۱- پمپ خلاء Vacuum Pumps

می توان گفت: در واقع پمپ های خلاء نوعی کمپرسور بوده که  فشار دهش آن اندکی از فشار جو بیشتر و فشار قسمت مکش آن از فشار جو کمتر می باشد. پمپهای خلاء در طرح های مختلفی ساخته شده که دارای قابلیتهای زیر می باشند.

گریزازمرکز                         حداکثر خلاء قابل دسترس                        ۶mmHg

اژکتورهای بخاری                    حداکثر خلاء قابل دسترس                      ٠,٠۵mmHg

تناوبی                              حداکثر خلاءقابل دسترس                         ٠,٣mmHg

دورانی                              حداکثر خلاء قابل دسترس                        ٠,٠٠٠٠۵mmHg

دربین طرحهای فوق پمپهای خلاء از نوع دورانی از مصونیت بیشتری برخوردار می باشند.

۲- دمنده ها Blowers

دمنده ها نوع خاصی از کمپرسورها هستند که فشار نسبتا کم و دبی نسبتا زیاد دارند. حداکثر فشارقابل دسترس توسط آنها (١,۵-٢ بار ) می باشد. دمنده های بافشار کم و دبی زیاد از نوع گریز ازمرکز ساخته می شوند.حال آنکه برای فشارهای بالا (نزدیک به ٢ بار) و دبی کمتر نوع دورانی(Rotary) متداول تر می باشند. ساخت دمنده های از نوع تناوبی (رفت و برگشتی) عملا منتفی است.

۳- هواکشها Fans

این دسته از کمپرسورها عموما برای دبی زیاد و فشار کم (تا ٠,١ بار ) ساخته شده و عموما ازخانواده گریزازمرکز به حساب می آیند.

کمپرسورهای فریونی هرمتیک جز کمپرسورهای پیستونی تراکم یک مرحله ای و از انواع کمپرسورهای خرد و کوچک می باشند. قدرت برودتی کمپرسورهای فریونی هرمتیک تا۵/ ۳ کیلو وات ( ۳۰۰۰ کیلو کالری در ساعت ) بوده و در یخچال های مغازه ای تهویه مطبوع اتومبیل ها مورد استفاده قرار می گیرند . مبرد این نوع کمپرسور فریون ۱۲ یا ۲۲ یا ۱۴۲ است . کمپرسور با الکتروموتور در یک پوسته بسته کیپ قرار دارند و تفاوت آنها با کمپرسورهای بدون کاسه نمد در این است که کمپرسورهای فریونی هرمتیک در بدنه فاقد دریچه می باشند .

 وقتی که محفظه تراکم در تماس با مجرای خروجی قرار می‌گیرد، هوای فشرده از قسمت تراکم رهایی می‌یابد. وقتی که حجم اتاقک فشار با چرخش‌های پیوسته کاهش می‌یابد، عمل تراکم صورت می گیرد. بدین ترتیب، تراکم در تقابل با فشار کاملاً مخالف صورت می‌گیرد و به همین دلیل بازدهی کمپرسور کم می شود و سر و صدای زیادی تولید می کند. یک کمپرسور دمنده، به این علت که بدون تراکم سازی درونی کار می‌کند، کمپرسور جابجایی مثبت نمی باشد. دور روتر هم شکل، متقارن معمولی، که برخلاف جهت یکدیگر در محفظه دارای انتهای مسطح می‌چرخند، در محفظه استوانه‌ای کار می‌کنند. روتورها توسط چرخ دنده همزمان کننده‌ای به طور هم‌زمان با یکدیگر می‌چرخند. بازدهی پایین باعث می‌شود که آنها فقط در کاربردهای کم فشار و فشرده سازی تک مرحله‌ای مورد استفاده قرار گیرند، حتی اگر دو یا سه مرحله‌ای آن در دسترس باشد. کمپرسور دمنده معمولاً به عنوان پمپ‌های خلاء و عوامل نیوماتیکی به کار گرفته می‌شوند.

کمپرسورهای محوری دارای یک و یا دو و یا چند طبقه پره می باشند که زاویه های پره ها در طبقه اول زیاد است و به تدریج هر قدر که به سمت محفظه احتراق پیش میرویم زاویه پره ها کم می شود و از سرعت سیال کم شده و به دما و فشارش افزوده میشود، کمپرسورهای محوری هوا را از میان پره های خود عبور داده و به سمت عقب میرانند در جداره این کمپرسورها پره های ثابتی وجود دارد که جهت هوای ورودی را از هر طبقه به طبقه بعدی تنظیم می کند. در این نوع از کمپرسورها خطر سکته کمپرسور بسیار کم است . ردیف های ثابت کمپرسور انرژی جنبشی را که توسط پره های متحرک به سیال عامل داده می شود به ازدیاد فشار تبدیل کرده و همچنین جهت سیال را به زاویه ای مناسب برای ورود به ردیف بعدی پره های متحرک تصحیح می نماید هر طبقه کمپرسور شامل یک ردیف پره چرخنده و به دنبال آن یک ردیف پره ثابت می باشد . ولی قبل از ورود سیال به طبقه اول کمپرسور یک ردیف پره ثابت به نام ( پره راهنمای ورودی ) قرار میدهند که جهت سیال را برای ورود به طبقه اول کمپرسور تصحیح می کند.

به طور کلی سه نوع کمپرسور در موتورهای جت مورد استفاده قرار می گیرند که به آن ها کمپرسورهای موتور جت می گویند، که در ذیل به آنها اشاره شده است:

۱. کمپرسور محوری(Axial)
۲. کمپرسور گریز از مرکز(Centrifugal)
۳. کمپرسور ترکیبی محوری-گریز از مرکز

با کمپرسورهای گریز از مرکز و محوری آشنایی داریم حال به توضیح کمپرسور نوع سوم یعنی کمپرسور ترکیبی محوری-گریز از مرکز می پردازیم.

کمپرسور ترکیبی محوری-گریز از مرکز (Axial-Centrifugal)

کمپرسور گریز از مرکز در موتورهای جت قدیمی استفاده می شد. بازده کمپرسور گریز از مرکز یک مرحله ی نسبتا کم است اما کمپرسور گریز از مرکز چند مرحله ی بهتر از یک مرحله ی آن است. ولی با کمپرسور محوری برابری نمی کند. بعضی از موتورهای پیشرفته ی توربو پراپ و توربو شفت نتیجه ی مطلوبی از کاربرد ترکیبی این دو نوع کمپرسور کسب کردند مانند PT6 Pratt و Whitney ازکانادا که امروزه در بازار خیلی محبوب است.

کمپرسور ۳پ کاکا از نوع کمپرسورهای جابجایی مثبت است. اجزای کمپرسور ۳پ کاکا: ۱-الکتروموتور ۲-ژنراتور ۳-بافر یا تجهیزات حجمی ۴-پیستون ۵-سردکن گاز ۶-پمپ روغن ۷-سردکن روغن ۸-لوله و اتصالات گازی ۹-لوله و اتصالات آبی ۱۰-لوله و اتصالات روغنی ۱۱-سوپاپ‌های گازی ۱۲-کارتر ۱۳-سیلندر می باشد.

این نوع کمپرسور همان طور که از نامش مشخص است سه مرحله‌ای، پیستونی و برای فشرده کردن اکسیژن به کار می‌رود(۳:سه مرحله‌ای/پ:پیستونی/کا:کمپرسور/کا:کیسلاروت (به زبان روسی یعنی اکسیژن)) و ساخت کشور روسیه (شوروی سابق) می باشد.

عملکرد کمپرسور ۳پ کاکا به این صورت می باشد که ابتدا اکسیژن با فشاری در حدود ۰٫۵ اتمسفر به طریقه مکش وارد بافر شده سپس وارد سیلندر می‌شود پس فشرده شدن در حدود ۲اتمسفر وارد بافر دوم شده وپس از تعدیل فشار وارد سردکن اول می‌شود پس از خنک شدن در سردکن وارد مرحله دوم شده وپس از فشرده شدن در حدود ۱۵تا۱۷اتمسفر وارد بافر سوم و سردکن دوم می‌شود و دوباره پس از خنک شدن وارد مرحله سوم شده وتا فشار بیش از ۲۵اتمسفر فشرده شده وارد بافر چهارم و سردکن گاز سوم می‌شود وپس از خنک شدن نهایی برای مصرف فرستاده می‌شود.

کمپرسور ۳پ کاکا برای حفظ ایمنی و جلوگیری از آسیب دیدن تجهیزات به کار می‌رود به طور مثال اگر درجه حرارت یاتاقان‌ها تا۷۰دزجه سانتیگراد بالا رود سیستم سیگنالیزاسیون فعال شده وسیگنال به صورت نوری یا صوتی و یا هر دو ظاهر می‌شود.