برچسب: گیربکس اتوماتیک

گیربکس و وارسی رنگ روغن آن یکی دیگر از راههای پی بردن به خرابی گیربکس است. روغن جعبه دنده عموما در حالت عادی سرخ‌رنگ می باشد اما اگر به هر دلیلی رنگش تغییر کند باید مشکل را جدی بگیریم و در صدد رفع آن باشیم.

سلامت روغن گیربکس اتوماتیک از اهمیت بسزایی برخوردار است. افت کیفیت روغن و کهنه‌شدن آن به مرور زمان تاثیر بسزایی بر رفتار جعبه دنده می‌گذارد و موجب کندی و ضربه هنگام تعویض دنده می‌شود. روغن گیربکس عموما در حالت عادی سرخ‌رنگ می باشد اما می‌تواند به حالت‌های زیر تغییر رنگ بدهد:

۱- رنگ صورتی یا قهوه‌ای کدر: این حالت وقتی رخ می‌دهد که رادیاتور روغن جعبه دنده در داخل رادیاتور اصلی پیشرانه دچار نشتی شده است و با مایع خنک‌کننده پیشرانه مخلوط شده باشد. در این حالت باید جعبه دنده یا همان گیربکس برای تمیزکاری و سرویس به طور کامل باز شده و قطعات حساس آن نظیر صفحات کلاچ، اورینگ‌ها و واشرها و… بررسی شوند و درصورت نیاز تعویض گردند.

۲- قهوه‌ای یا سیاه: حکایت از کهنگی یا آلوده‌بودن روغن دارد. همواره وجود مقدار ناچیز براده فلز و گرد لنت در روغن داخل سینی طبیعی است اما وجود قطعات پریده و شکسته حکایت از خرابی‌های سنگین می‌دهد. در این حالت روغن گیربکس باید به طور کامل تعویض شود و بسیاری از قسمت‌ها نیز نظیر مجراها و مبدل گشتاور باید تمیز شوند.

۳- روغن تیره به همراه بوی سوختگی: نشان از بکسواد کردن، داغ شدن و سوختن صفحات کلاچ دارد. در این صورت این ذرات در کل جعبه دنده چرخیده‌اند که موجب گیجی و تاخیر قابل توجه گیربکس در تعویض دنده می‌شوند چرا که موجب اختلال در عملکرد شیرهای بلوک هیدرولیک می‌شوند.  با چکاندن روغن روی دستمال کاغذی می‌توان بررسی کرد که شرایط روغن گیربکس مناسب است یا نه. اگر پس از چکاندن روغن با رنگ سرخ یا قهوه‌ای روشن جذب دستمال شده و ذرات جامد باقی بگذارد، یعنی روغن سالم است و تنها به ذرات جامد آلوده شده اما اگر لکه تیره کوچکی روی دستمال بگذارد یعنی عمر مفید روغن به پایان رسیده و دیگر خواص اولیه خود را ندارد.

مجموعه دنده های سیاره ای قلب گیربکس های اتوماتیک می باشند. که اندازه ی آن به مانند یک طالبی است. این یک قسمت، همه نسبت های انتقال دور را که در یک گیربکس اتوماتیک قابل تولید است به وجود می آورد. همه قسمت های دیگر که در آنجا هستند به مجموعه دنده های سیاره ای کمک می کنند که این کار ها را انجام بدهد. دنده رینگی( کرانویل)، حامل سیار ه ای و دو مجموعه دنده خورشیدی این مجموعه را تشکیل می دهند.

وقتی گیربکس اتوماتیک را باز کرده و به داخل آن نگاه می کنید، مجموعه ای عظیم از اجزای مختلف را در فضای نسبتاً کوچکی می بینید. از جمله چیزهاى دیگری که شما می بینید:

• مجموعه مبتکرانه دنده های سیاره ای
• یک سیستم هیدرولیک شگفت انگیز که کلاچ ها و باندها را کنترل می کند.
• یک پمپ دنده ای بزرگ که روغن را در اطراف جعبه دنده به حرکت در می آورد.
• مجموعه ای از باندها که اجزای مختلف مجموعه دنده ها را قفل می کند.
• مجموعه ای متشکل از سه صفحه کلاچ تر که قسمت های دیگر از مجموعه دنده ها را قفل می کند.

گشتاور تولیدی توسط موتور پس از انتقال توسط کلاچ به گیربکس یا جعبه دنده می رسد. وظیفه گیربکس یا جعبه دنده انتقال دور موتور با نسبتهای گوناگون و رساندن آن به خطوط انتقال و میل گاردان در خودروهای دیفرانسیل عقب یا مستقیماً به دیفرانسیل در خودروهای دیفرانسیل جلو است. سیستم گیربکسی انتقال قدرت رامی توان به دو گروه گیربکس دستی و گیربکس اتوماتیک تقسیم بندی کرد.سیستم انتقال قدرت دستی در حالت انتقال مستقیم بازدهی در حدود ۹۸% ولی در دنده های با نسبت انتقال پایین تر بازده به حدود ۹۰% می رسد. چون بیشترین زمان استفاده از اتومبیل، گیربکس در حالت انتقال مستقیم قدرت است، بنابراین باتوجه به این مورد و هزینه اولیه به نسبت کمتر این سیستم گیربکسی، هنوز استفاده از آنها در اکثر اتومبیلها مورد توجه است. از سیستم انتقال اتوماتیک بیشتر در اتومبیلهای گران قیمت تر و با کلاس تر استفاده می شود چرا که با توجه به عملکرد ساده تر آن برای راننده، هزینه ساخت آن نیز بیشتر است. علاوه بر دو نوع فوق، امروزه استفاده از نسل جدیدی از سیستم انتقال قدرت بنام سیستم انتقال قدرت پیوسته متغیر (CVT) نیز مورد توجه طراحان خودروها قرار گرفته است.

ابتدا تصور کنید اتومبیل دنده ای را فقط با دنده  سه رانندگی کنید. شاید شما تابه حال اینگونه رانندگی نکرده باشید. ولی اگر  به این صورت رانندگی کنید به طور حتم شما شاهد کندی اتومبیل در زمان حرکت اولیه می شوید و نیز خواهید فهمید که در سرعت بالای ۱۰۰ کیلومتر یا ۱۲۰ کیلومتر، موتور اتومبیل صدای زیادی می کند و دور سنج موتور به قسمت قرمز رسیده و دیگر تند و تیز نمی رود. این شرایط وقتی به وجود می آید که گیربکس در اتومبیل نباشد، نوع عملکرد گیربکس اتوماتیک را با این شرایط بهتر درک کردید و فهمیدید که بدون گیربکس اتومبیل چگونه می شود. بدون عملکرد گیربکس از نظر قدرت و سرعت کاملا محدود می باشد البته این نوع اتومبیل ها هیچگونه مصرفی ندارند و سریعا خراب می شوند.
بنابراین متوجه شدیم که گیربکس با تغییر ضریب دنده، قدرت گشتاور و دور موتور را به صورت لازم تغییر میدهد و در اختیار اتومبیل قرار میدهد تا موتور با دوری متناسب و مفید کار کند. یکی از تفاوت های اصلی گیربکس اتوماتیک با گیربکس دنده ای در این می باشد که گیربکس دنده ای با قفل کردن دنده هایی که روی شفت خروجی که به صورت آزاد روی بلبرینگ سوار شده اند و یا به وسیله  کشویی و ماهک،  درگیر و آزاد می شوند ویا در مدل های پایین با حرکت دادن بر روی شفت دنده ها،  آن ها روی هم و یا آزاد می شوند و به این طریق دنده ها درگیر و یا آزاد می گردند و باعث تغییر ضریب در دنده ها میشوند. ولی در گیربکس اتوماتیک تمام دنده ها همیشه درگیرند و بانگه داشتن یکی و به حرکت در آوردن  دیگری نوع ضریب دنده به دست می آید وبه این نوع سیستم دنده به لحاظ شبیه بودنش به حالت خورشید و سیارات، دنده های سیاره ای یا خورشیدی می گویند.

دیاگرام بالا یک نوع گیربکس ساده سه دنده می باشد که در سالهای ۱۹۶۰ میلادی به تولید رسیده است و این دیاگرام از ساده ترین نوع گیربکس های اتوماتیک است مدل های امروزی بسیار پیچیده ترند و سیستم کامپیوتر و قطعات الکترونیکی نیز به آن اضافه شده است.گیربکسها و سیستم هیدرولیک در آن متشکل از شیارهای بسیار و پیچیده است که روغن را تحت فشار زیاد به سایر نقاط جعبه دنده و توربین می رساند.

روغن گیربکس چندین کار در جعبه دنده های اتوماتیک انجام می دهند.

1. روغن کاری کلی قطعات گیربکسها و در آخر برای خنک کردن جعبه دنده استفاده می شود و در گیربکسهای اتوماتیک کلیه عملکرد ها وابسته به روغن و فشار روغن مناسب و مداوم می باشد.
2.    فشار روغن برای کنترل دنده ها و کلاچ های جعبه دنده می باشد.

از نظر ساختار کامپیوتر و گستردگی عملیاتی که میتواند انجام دهد امروزه اتومبیل های با گیربکس اتوماتیک با مدل اسپرت (تیپ ترونیک) در بازار وجود دارد که به شما امکان کنترل تعویض دنده را میدهد که همانند اتومبیل های دارای گیربکس معمولی انجام میدهد یعنی هم به صورت اتوماتیک و هم به صورت دنده معمولی عمل کند. این کارها عمدتا با حرکت دادن دسته دنده از داخل شیاری که برای دسته دنده تعبیه شده انجام میشود و با بالا  و پایین آوردن دسته دنده امکان کم یا زیاد کردن دنده ها را به شما میدهد.

کامپیوتر (ECU) با استفاده از سنسور ها در نقاط مختلف اتومبیل گیربکس، موتور، ABS و … اطلاعات مورد نیاز خود را مانند وضعیت پدال گاز (وضعیت دریچه ورود هوا به موتور)، میزان دور موتور، سرعت اتومبیل، بار موتور ( گشتاور منفی) وضعیت دکمه ترمز زیر پدال و غیره را جمع آوری می کند تا در زمان معین و دقیق امکان تعویض دنده ها و حتی نرم و خشن ( درگیری کلاچ ها با فشار روغن بالا و سریع درگیر شدن کلاچها) و تعویض دنده ها را فراهم می کند. بعضی از مدلهای جعبه دنده های اتوماتیک امروزی و الکترونیکی حتی میتواند نحوه رانندگی شما را یادگیری و به حافظه خود بسپارد و تعویض دنده ها را دقیقا طوری انجام دهد که باب میل شما باشد.

یک حسن دیگر کامپیوتر به این صورت می باشد که خودش دائما عیب یابی کرده و در صورت بروز عیب و اشکال در قسمت های برقی و حتی خود جعبه دنده با دادن آلارم یا روشن شدن چراغ در داخل صفحه کیلومتر به راننده اطلاع میدهد.

در صورت بروز این آلارم یا چراغ باید خودرو را به تعمیرگاه برده و با وصل کردن دستگاه اسکنر یا تست میتوان لیست عیب های ذخیره شده را در حافظه کامپیوتر را خواند و با تست رانندگی توسط متخصص گیربکس عیب را شناسایی کرد.

گیربکس های PDK نوعی از جعبه دنده های نیمه خودکار به شمار می‌روند که همانند گیربکس های دستی از مجموعه چند چرخ دنده تشکیل شده‌اند، با این تفاوت که از دو کلاچ برای قطع و وصل نیرو جهت درگیری چرخ دنده‌های زوج یا فرد استفاده می‌کنند و چرخ دنده‌های زوج و فرد به صورت مجزا بر روی دو محور مستقل و متفاوت قرار می‌گیرند.

گیربکس اتوماتیک با قابلیت تعویض دنده دستی PDK در واقع حروف مخفف شده Porsche DoppelKupplung می باشد که توسط کمپانی آلمانی پورشه در ۷ سرعته متوالی به همراه کلاچ دوگانه توسعه و ساخته شده است که با سرعتی بالا و بدون وقفه در جریان انتقال قدرت عمل تعویض دنده را انجام می‌دهد که موجب شتاب بالا و کاهش مصرف سوخت و کاهش کله زنی خودرو در هنگام تعویض دنده و صد البته افزایش سطح رفاهی می‌شود.

در گیربکس های PDK در واقع دو جعبه دنده دستی مجزا با کلاچ‌های جداگانه هستند که کنار یکدیگر در یک محفظه واحد گنجانده شده‌اند و به عنوان یک سیستم یکپارچه انجام وظیفه می‌کنند. هر دو کلاچ به صورت هم مرکز و در راستای محور اصل خودشان در گیربکس قرار می‌گیرند و کلاچ اول با دنده‌های فرد و کلاچ دوم با چرخ دنده‌های زوج مجموعه ارتباط برقرار می‌کنند که با درگیر بودن دنده‌های فرد توسط کلاچ اول، دنده‌های زوج در حالت استندبای توسط کلاچ دوم برای تعویض دنده آماده می‌شوند تا در کسری از ثانیه و بدون ایجاد وقفه در خط انتقال قدرت، عمل تعویض دنده صورت گیرد.
این نوع گیربکس تولیدی پورشه بر روی محصولات این کمپانی و به خصوص بر روی مدل کیمن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فرامرز امیری مدیر عامل شرکت دانش بنیان تولیدکننده سیستم تبدیل گیربکس دستی به اتوماتیک در رابطه با این دستاورد گفت: تبدیل گیربکس دستی به اتوماتیک در سال ۱۹۹۶ توسط کمپانی بی ام و آلمان روی سری پنج این خودرو نصب شد و سپس این سیستم وارد بازار جهانی شد. وی گفت: سیستم ای ام سی، سیستمی اتوماتیک می باشد که بسیار گران قیمت و پرهزینه و پر قدرت هستند که این سیستم منجر به اتوماتیک سازی خودرو می‎شود. وی با بیان این که شرکت دانش بنیان ما موفق به ساخت سیستمی شد که با هزینه کم می‎توان خودرو را اتوماتیک کرد، وی افزود: سیستم انتقال قدرت دستی اتوماتیک شده، نوعی هیدرولیک معمولی است که به صورت روبات‎هایی بر روی جعبه دنده معمولی نصب می شود و عمل تعویض دنده را انجام می‎دهد در صورتی که جعبه دنده معمولی خودرو هیچ تغییری نمی‎کند.

به طور کلی اتوماتیک سازی تعویض دنده‎های خودرو توسط روبات‎هایی که بر روی جعبه دنده خودرو کار گذاشته می‎شوند، انجام می گیرد و خودرو را با کم ترین هزینه اتوماتیک می‎کند.

مدیر عامل شرکت نگین فن آور شریف با بیان این که روبات‎های نصب شده بر روی گیربکس معمولی خودرو عمل تعویض دنده و کلاژگیری را آسان می‎کند، اظهار داشت: با کارگذاری روبات‎هایی که سیستم انتقال قدرت دستی را اتوماتیک می‎کند، خودرو با قیمتی بسیار پایین اتوماتیک می‎شود. امیری با بیان این که این فناوری مختص هر خودرو است، افزود: با وجود این که در کشورهای دیگر دنده اتوماتیک وجود داشته، دانش فنی بدست آمده توسط خودمان بوده است. وی با اشاره به این که این محصول تجاری سازی شده است، خاطر نشان کرد: این طرح زیر نظر جهاد دانشگاهی کرمانشاه و در محل پارک علمی و فناوری کرمانشاه، اجرایی شده است. این محقق افزود: سیستم انتقال قدرت دستی اتوماتیک شده می‎تواند با کمترین هزینه، خودروی معمولی را به خودرویی اتوماتیک تبدیل کند، بدون اینکه جعبه دنده یا همان گیربکس عوض شود. وی مزایای این سیستم را توضیح داد و گفت: با برقراری سیستم انتقال قدرت دستی اتوماتیک رانندگی آسان می‎شود و مصرف سوخت کاهش پیدا می‎کند. این شرکت همچنین قراردادی با شرکت خودرو سازی سایپا در زمینه اتوماتیک سازی دنده خودروها بسته است.

تفاوت اساسی بین گیربکس های اتوماتیک و معمولی این است که جعبه دنده دستی با درگیر و آزاد کردن مجموعه دنده های مختلف به شفت خروجی نسبت انتقال دورهای متفاوتی می دهد. در حالی که در گیربکس اتوماتیک با همان مجموعه از دنده ها همه نسبت انتقال دورهای متفاوت را می دهد. مجموعه دنده های سیاره ای وسیله ای است که این کار ها را در جعبه دنده اتوماتیک مقدور می کند. بر این اساس شتاب گیری در خودروهای اتوماتیک به نسبت خودروهای مشابه دنده معمولی کند تر خواهد بود.

جعبه دنده اتوماتیک ( بعلاوه مبدل گشتاور ) و جعبه دنده دستی ( با کلاچ ) دقیقاً مانند هم عمل می کنند ، اما از راه های کاملاً مختلف. روش گیربکس اتوماتیک برای تعویض دنده کاملاً شگفت انگیز است. درست مثل گیربکس های دستی ، کار اصلی جعبه دنده های  اتوماتیک این است که به موتور ( که دارای دامنه محدود سرعت است ) اجازه می دهد که سرعت خروجی با دامنه وسیعی داشته باشند .

خودرو های دارای جعبه دنده اتوماتیک پدال کلاچ ندارند .

خودرو های دارای گیربکس اتوماتیک نیاز به تعویض دنده دستی ندارند. یک بار شما دنده را در حالت drive قرار می دهید، همه چیز ها دیگر خودکار عمل می کند.